مغز نوزاد به دلیل ناقص به دنیا آمدن از لحظه تولد در حال رشد می باشد. در وقت تولد مغز انسان ۱۰۰ میلیون پیوند مغزی دارد که در یک سالگی این پیوندها به ۱۰۰ میلیارد میرسد. تحریکات مغزی و تجربیات فردی در رشد مغز نوزاد نقش اساسی دارد مغز نوزاد در بدو تولد یک سوم مغز یک فرد بزرگسال است و از زمان تولد تا ماه سوم روزی یک درصد رشد میکند؛ از ماه سوم رشد مغز چهار درصد کاهش پیدا میکند و پس از آن به نصف مغز بزرگسالان میرسد. اثرات آنچه در دوره قبل از تولد یا در طول نخستین ماه ها و سال های زندگی کودک روی میدهد میتواند در تمام طول عمر فرد ادامه داشته باشد.

چگونه به رشد مغز نوزاد خود کمک کنم؟

تحریکات مغزی نوزاد باعث ساخته شدن سلول‌های مغزی در نوزاد خواهد شد. شما به آسانی می‌توانید با انجام حرکات آسان در خانه باعث تحریک مغز فرزندتان و رشد مغز او شوید.

  1. نکته مهم این است که نوزاد خود را مقابل تلویزیون نگذارید. کودکی که به تلویزیون خیره شده زمان برای تحریک مغز را از دست می دهد و در حقیقت رشد سلولهای مغزی خود را از دست خواهد داد. 
  2. وقتی فرزند خود را تنها میگذارید مقابلش آویزهای متحرک آویزان کنید تا مشغول باشد.
  3. اگر برای آغوش شما بهانه‌گیری میکند او را با آغوشی به بدن خود بچسبانید. گرمای بدن شما به او آرامشی که نیازمند رشد و تکامل مغز است را خواهد داد.
  4. دست تکان دادن برای نوزاد بازی با نوزاد و قدم زدن با او و نشان دادن اشیاء مغز نوزاد را تحریک میکند.
  5. یکی از روش‌های تحریک مغز کودک این است که دو بادکنک پر شده با گاز هلیوم را به پای نوزادتان ببندید و اجازه دهید با تکان دادن پای خود آنها را حرکت دهد و با چشم حرکات آنها را دنبال کند بهتر است از رنگ‌های قرمز و مشکی که نوزاد راحت‌تر قادر به تشخیص آنها است استفاده کنید.
  6. تحقيقات نشان داده‌اند که طرح راه راه سیاه و سفید مغز نوزاد را تحریک کرده و باعث ساختن سلول‌های عصبی در مغز کودکان زیر دو سال خواهد شد. اگر قرار است اتاق نوزاد خود را کاغذ دیواری کنید بهتر است از طرح راه راه های تیره و روشن استفاده کنید همچنین میتوانید از ملحفه‌ها، لباس‌ها لحاف یا وسایل دیگر راه راه سفید و سیاه برای تحریک مغز فرزندتان استفاده کنید. اسباب بازی‌های رنگی مختلفی را بردارید و آنها را یکی یکی در مقابل نوزادتان آهسته عقب و جلو ببرید. آنقدر این کار را ادامه دهید تا توجه نوزادتان به آن اسباب بازی جلب شود و با چشمهایش حرکت آن را دنبال کند.

مغز نوزادان به سرعت در اثر تحريكات طولانی مدت خسته میشود. به محض آنکه کودک رو برگرداند بهتر است به او استراحت دهید، هر چند تحریکات بیش از حد مغز آسیبی به کودک نخواهد زد.

مغز نوزاد چگونه آسیب می بیند

  • کمبود تحريكات مغزی

مغز نوزادان برای رشد مطلوب خود نیاز به تحریکات بیرونی دارد. کودکی که ساعت‌ها ساکت است و به دلیل آرام بودن تنها رها می‌شود یا ساعت‌ها مقابل تلویزیون یا صفحات دیجیتالی گذاشته می‌شود به دلیل کمبود تحریکات تواند از رشد لازم مغزی باز بماند.

  • استرس و اضطراب

استرس به مغز نوزاد و کودک آسیب میزند نوزاد می‌تواند با شنیدن صدای جیغ و فریاد و قیافه‌های وحشت زده بترسد یا زمانی که شاهد آزار و اذیت دیگران است وحشت‌زده شود و دچار استرس شود. استرس باعث ترشح هورمون استرس یا کورتیزول در نوزاد می‌شود که در صورت ترشح مداوم روی مغز نوزادان و کودکان تاثیرات مخربی خواهد گذاشت.

  • تكان دادن شدید نوزاد

ماهیچه‌های گردن نوزادان ضعیف است و سر کودک نسبت به بدن او وزن سنگینی دارد تکان دادن شدید نوزاد به مغز او به شدت آسیب می‌زند و باعث پاره شدن مویرگ‌های مغز نوزاد خواهد شد این حالت اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که کودک شروع به گریه کردن می‌کند و مادر یا پدر برای آرام کردن او از روی خستگی یا عصبانیت شروع به تکان دادن او میکنند تا ساکت شود که می‌تواند ضایعات غیر قابل جبران به همراه داشته باشد بدون آنکه نشانه ظاهری در آنها مشاهده شود. به همین دلیل از تکان دادن شدید ،نوزاد پرت کردن یا بالا انداختن او اجتناب کنید.

  • به کودک آنچه نیاز دارد را بدهید تا فرزندتان دارای شخصیتی مستقل شود.

در گذشته تصور می شد محبت زیاد به کودک او را ،وابسته لوس، بهانه‌گیر و ضعیف بار می‌آورد این تصور که کودک باید در صندلیش ساکت بنشیند، نباید زیاد در آغوش گرفته شود چون عادت می‌کند و یا باید اجازه داد نوزاد گریه کند تا به نیازش برسد را از گذشتگان زیاد شنیده‌ایم اما امروزه تحقیقات نشان می‌دهند که استرس بر روند رو به رشد مغز نوزاد و کودک تاثیر منفی می‌گذارد. به علاوه پاسخ سریع ندادن به نیاز کودک در روابط انسانی او در آینده تاثیر منفی خواهد گذاشت.

دکتر داریس نارویز در مقاله خود می‌نویسد تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که اجازه داده شده‌اند بیشتر گریه کنند از هوش، کمتر سلامت کمتر و همکاری کمتری نسبت به دیگر کودکان برخوردارند آنها در رفتارشان اضطراب بیشتری داشته‌اند و این رفتار را به نسل بعد از خود انتقال داده‌اند. مادرانی که نیاز کودکانشان را قبل از به گریه افتادن فرزندشان برآورده می‌کنند کودکانی مستقل تر خواهند داشت. البته این اصل تا دو سالگی قابل اجرا است و بعد از دو سالگی به کودک صبر آموخته می‌شود که در فصل‌های آینده به آن خواهم پرداخت.

باید بدانید که کودکان با در آغوش گرفته شدن رشد میکنند گریه نوزاد نشانه نیاز او است. او تنها با برآورده شدن نیازهایش آرام می‌گیرد.